BASA KRAMA
MINANGKA SRANA
KANGGE NGLESTAREAKEN BUDAYA JAWI
Sadaya
pangembating negari
Prihatos hamriksani pra putra
Yen matur sakepenake
Mring
wong tuwa lan guru
Dadi
pangembating nagari
pandam
pandoming warga
basa kurang wanuh
lepat
ing parama sastra
Wayang
lan kethoprak ora disenengi
Merga
mboten mangertos
Basa
Jawi kalebet basa ibu, basa sepisan ingkang katampi lare-lare. Wonten ing Kamus
Besar Bahasa Indonesia dipun jlentrehaken bahasa ibu inggih menika basa sepisan ingkang dipun ginaaken manungsa kagem sesrawungan kaliyan tiyang sanes.
Minangka
basa ibu, kedahipun basa Jawi saged ngrembaka ing Indonesia, amargi piyantun Jawi gunggungipun
paling kathah
Ananging
kasunyatanipun kathah lare kitha ingkang mboten saged basa jawi. Matur
migunaaken basa jawi yen ta kawratan
anggenipun matur, lajeng pados tembung-tembung bahasa Indonesia, basa manca
kagem njangkepi wicantenan .
Lho
kok mekaten? Amargi ingkang asring kepireng bahasa Indonesia, basanipun lare
lare enem, basanipun radio, basanipun televise. Langkung-langkung kathah
tembang campursari ingkangparama
sastranipun sekedhik sanget ingkang leres.
Awis.awis sanget lare-lare mireng basa jawi
mliginipun basa karma saking srana sesrawungan media komunikasi. Yen ta wonten
lare-lare ingkang saged matur mawi basa krama, mboten kantenan basanipun.
Campuran ngoko, madya, karma inggil dados setunggal.
Tuladhanipun,
“Mengko programe apa? Padhahal aku durung siap lo.” Kamangka saged kemawon matur mekaten “ Mengko rencanane apa? Kamangka
aku durung siap lo” Tembung program lan
tembung padhahal menika tembung basa Indonesia
“Bu
bukune pun kula kumpulaken teng mejane jenengan. Napa empun ditingali?” menika salah setunggaling tuladhanipun malihtembungipun
kanca kula nalika matur dateng gurunipun. Saiba sengseming manah yen ta saged
matur “ Bu, bukunipun sampun kula kempalaken kula salap dateng mejanipun panjenengan.
Menapa sampun dipun pirsani?
Lare – lare sanget tresna dateng tiyang sepuh . Tiyang sepuh
minangka panutan tumrape lare-lare. Mila
menika kados pemanggihipun Fachrozi, Irwan lan Diem,. “Hubungan Antara Peranan Orangtua,
Keterlaksanaan Bahan Bacaan di Perpustakaan Sekolah, dan Minat Baca Siswa SLTP
Negeri di Kecamatan Banyuasin III Kabupaten Banyuasin.” Lingua, 6(2): 147.2005 mratelaaken mboten
selak malih yen ta menapa ingkang katindaaken
rama ibu ing dalem ugi dipun
tuladhani kalian keng putra. Menawi tiyang sepuh tlatos basa krama kaliyan
putranipun, kang putra badhe prigel matur mawi basa krama. Menawi ing ndalem
ngulinaaken basa Indonesia, keng putra inggih badhe prigel basa Indonesia.
Menapa kemawon ingkang katindaaken tiyang sepuh badhe dipun tuladhani kalian
putranipun.
Wonten ing pemanggih behavioristik , Tolla wonten ing seratanipun Indrawati lan Oktarina Pemerolehan
Bahasa Anak TK: Sebuah Kajian Fungsi Bahasa.” Lingua, 7 (1): 21. 2005 mratelaaken
bilih kaprigelan basa ibu pikantuk pangaribawa saking njawi, saking lingkungan. Amargi lare
menika minangka manungsa ingkang tansah
srawung kalian tiyang sanes. Srawung kalian kanca, ingkang mbok bilih basanipun
maneka warna. Ananging kanca ingkang paling raket lan paling asring pinanggih
inggih menika tiyang sepuh.
Mawi
basa karma ingkang dipun ginaaken, kita saged maos kados pundi bebudenipun.
Menapa piyantunipun bgrangasan, kereng, menapa piyantun menika mangertas ing
tata krami. Mawi basa karma kita saget anggraita
saking tlatah pundi piyantun menika. Nadyanta
sami-sami piyantun jawi lan ngagem basa krama ketawis sanget bentenipun. Basanipun
piyantun Tulungagung benten sanget kalaian piyantun Malang.
Guru
minangka tiyang sepuhipun siswa ing pawiyatan. Solah bawanipun guru dipun
tuladhani lare-lare. Ngendikanipun guru dipun gugu para siswa. Guru, mliginipun guru basa Jawi ing pawiyatan kersaa NGALAH, ngedikan kalian para siswa mawi basa
krama. Mucal mawi basa krama
Ngalah
ateges nyalahi uanggah ungguh. . Nandyanta kirang leres ing unggah ungguhing
basa amargi piyantun sepuh basa krama kaliyan putranipun, ananing mboten wonten
lepatipun yen ta kagem mucal, paring pakulinan. Wonten DO SPEAK ENGLISH
ananging wonten menapa kita, mliginipun para dwija mboten kersa ngecaaken DO
SPEAK BASA KRAMA wonten? Wajib
migunaaken basa krama wonten kelas? Wajib mawi seratan aksara jawi nalika
nyerat nami ing buku utawi nalika ulangan? Wajib nyerat aksara jawi nalika
nyerat angka? Nyerat tanggal?
Basa
menika pakulinan. Menawi lare-lare kulina mirengaken gurunipun mucal migunaaken
basa krama, para siswa mesti saged nuladhani, amargi guru sampun paring tuladha,
basa krama asring kapireng, lajeng kulina.
Mangga
kita ggraita badan kita piyambak-piyambak. Saking pundi kula saha panjenengan
sami saged basa krama? Menapa kathah ingkang saking pawiyatan? Para piyantun
sepuh ingkang tlatos mucal keng putra basa krama rak mboten mawi kurikulum ta?
Mboten mawi tulisan? Mboten mawi paramasastra? Mboten mawi buku? Mboten mawi kamus? Ananging
putranipun saged basa krama kalian tiyang sepuhipun?
Menawi
lare-lare saged basa krama, tiyang sepuhipun mesti mongkog ing penggalih.
Menawi lare-lare wasis basa krama, para priyantun ingkang dipun ajak rembagan
mesti lingsem yen ta basa kramanipun
kirang leres ing paramasastra. Menawi lare-lare saged basa krama
ketoprak bade dipun mangertosi, basanipun wayang badhe dipun sumurupi. Yen
mangertos basanipun sekedhik mbka sekedhik saged kelampahan lajeng tuwuh raos tresna mring budaya Jawi.
mangga pra mitra sedaya
sami sami ngupadi basa Jawi
basa karma kangsatuhu
kasembadan tan rina
anuladha wong tuwa lan pra guru
wasis matur basa
krama
lestari budaya jawi
yu
Sarinten marut klapa, cekap semanten
atur kawula
iwak sepa
nyemplung segara, menawi lepat nyuwun ngapura
ireng-ireng
gandane arum, nuwun pareang Wassalaamu’alaikum